Hastane, otel gibi endüstriyel yapılarda ya da genel olarak yüksek katlı binalarda sıcak ve soğuk su taşıyarak sirkülasyon sağlayan sistemler olarak bilinen fancoil sistemleri, su tabanlı çalışan soğutma sistemleri arasında bilinir. Peki fancoil nedir, ne işe yarar ve nasıl çalışır? Farklı tipte ve görevdeki fancoil çeşitleri nelerdir? Detaylar, fancoil sistemlerini ele aldığımız bu yazımızda.
Fancoil Nedir?
Fancoil sistemleri, tamamıyla su içeren bir merkezi soğutma sistemidir ve merkezinde bulunan sıcak su ile soğuk suyu bina içerisindeki yer alan fancoil makinelerine dağıtma görevini üstlenir. En basit haliyle bu sistem, bu şekilde soğuk ve sıcak havanın temin edilmesini sağlar. Su tabanlı olarak çalışmakla birlikte fancoil sistemlerinde sıcak su kendine ayrılmış bir kazanda, soğuk su ise soğutma gruplarında hazır konumda bulundurulur. Fancoil cihazlarının çalışma mantığı arkasında fan ve serpantin içeren ısı geçiş yüzeyleri bulunur. Fanlar sayesinde odadan alınan su, serpantinler üzerinden geçtikten sonra ya soğutulur ya da ısıtılır. Bu işlem, sürekli ve sirküle bir biçimde devam ederek ısıtma ve soğutma işlemlerinin düzenli olarak yürütülmesini sağlar. Fancoil sistemleri, özellikle kanal geçme ihtimalinin olmadığı dar alanlar için idealdir.
Bir fancoil ünitesinde kullanılan serpantin tek adet ise sistem iki borulu fancoil olarak isimlendirilir. Burada toplama ve dağıtma işlemleri iki boru üzerinden sağlanır ve borulardan bir tanesi dağıtma, diğeri ise toplama görevini üstlenir. Böylelikle sistem ya tamamen soğuk ya da tamamen sıcak su dolaşımı gerçekleştirir. Bu durum aynı anda soğutma veya ısıtma işlemine imkan tanıyacaktır. Bir diğer fancoil sistemi olan iki serpantin ve dört borulu sistemde ise iki adet dağıtma, iki adet de toplama sistem borusu bulunur. Bu sistemlerde sıcak ve soğuk havanın birbirinden ayrı olarak temin edilmesi sağlanır. Başka bir deyişle sistem hem soğutma hem de ısıtma gerçekleştirebilir.
Fancoil Çeşitleri Nelerdir?
Fancoil çeşitleri arasında seçim yaparken öncelikle filtrelerin kolay çıkarılabilmesine dikkat edilmelidir. Cihazların genel olarak temizliğinin ve bakımının kolaylıkla yapılabileceği şekilde seçilmesi ve kullanılacak olan alana uygun bir forma sahip olması beklenir. En sık kullanılan ve tercih edilen fancoil çeşitlerini şu şekilde sıralamak mümkündür:
Tavan Tipi Fancoil: Standart asma tavan içerisinde monte edilebilen fancoil çeşididir. Tavan tipi dört yönlü fancoiller, özellikle dekoratif olarak kullanılır, taş yünü tipteki tavanlar için uygunluk taşır. İki veya dört borulu olarak üretilirler ve dört yöne üflemeli versiyonları vardır. Bu fancoil çeşitleri kasetli fancoil ya da kasetsiz fancoil olarak kendi içinde ikiye ayrılır.
Duvar Tipi Fancoil: Duvar tipi fancoillerin çalışma mantığı, filtreden geçirilen havanın fan yardımıyla soğuk ya da sıcak bir yüzeyin, yani serpantinin üzerinden geçerek şartlandırılması esasına dayanır. Bu tip cihazlarla ortamdaki havanın sıcaklığını, aynı zamanda nem oranını da kontrol etmek mümkündür.
Yer Tipi Fancoil: Yükseltilmiş döşeme altlarında ya da cam önlerinde, hem ısıtma hem soğutma yapabilen fancoil çeşitleridir. 2 borulu ya da 4 borulu olarak temin edilebilir ve genellikle paslanmaz çelik drenaj tavasına sahiptir. Bazı modellere taze hava difüzörleri de entegre edilebilmektedir.
Fancoil Ünitelerinin Avantajları Nelerdir?
• Fancoil sistemleri her oda için bağımsız olarak kontrol edilebilir; dolayısıyla hem soğutma hem ısıtma açısından zonlama (bölgeleme) yapmak oldukça kolaydır.
• Fancoil kontrolü genellikle oda termostatı aracılığıyla yapılır. Bu sayede her odada gün boyu değişken olan yükün karşılanması ve farklı odalarda farklı ayar seçebilme imkanı ortaya çıkar.
• Fancoil sistemleri oldukça geniş bir spektruma sahiptir. En basit olan tek fanlı fancoil çeşitlerinden oldukça kompleks olan oransal vana kontrolüne sahip çeşitlere kadar geniş bir çeşitlilik gösterir.
• Fancoil ünitelerinde fan motorlarında devir ayarı yapma imkanı, kapasite denetimini için ilave bir kolaylık sağlar.
• İki yollu kontrol vanalarına sahip fancoil çeşitlerinde frekans kontrollü dolaşım pompası kullanımı, enerji tasarrufu açısından da avantaj sağlar.
• Fancoil sistemlerinde kullanılan boru montajı, diğer soğutma ve ısıtma sistemlerinde kullanılan kanal montajından daha kolaydır ve işçilik maliyeti daha düşüktür.
• Döşeme tipi, yani yer tipi fancoil cihazları, kanallı sistemlerdeki gibi yüksek asma tavan boşluklarına ihtiyaç duymaz; oldukça kolay bir biçimde monte edilebilir.
• İhmal edilmeden ve düzenli aralıklarla bakımı yapıldığı sürece fancoil sistemlerinden uzun vadede verim almak mümkündür. Buna ek olarak fancoil ünitelerindeki filtre temizliği oldukça önemlidir.
Daha detaylı bilgi için Fancoil Nedir, Ne İşe Yarar yazımızı da okuyabilirsiniz.
